HTML ул нәрсә ?


Стандарт нигезләр структурасы

Hiper Text Markup Language

<html>
  <head>
    <title>Мәсәлән</title>
  </head>
  <body>
   <H1>Саләм !</H1>
   <P>
Менә бу гади мисал HTML документы
   </P>
  </body>
</html>

Саләм !

Менә бу гади мисал HTML документы


Web-битләр ясау өчен махсус теле бар. Шул теле HTML дип атала. HTML-документ ул гадәттә әйткәндә текст файлы *.html "киңәймә" белән. HTML укыту өчен сезгә теләсә кайсы браузер (internet exploer да, netscape navigator да, opera да һ.б.) һәм теләсә кайсы текст редакторы (notepad да, textpad да һ.б.) кирәк. Редакторда язасыз браузерда күрәсез.
Мәҗбүри меткалар
<html>...</html>
Шушы метка (инглизча-teg) html документы ачыларга һәм ябыларга тиеш
<head>...</head>
Бу пар меткалар документның бүлек башы билгелә. Шунда техник белдерү урнаштырырга мөмкин. Анда TITLE, BASE, STYLE, LINK, META, SCRIPT һәм башка меткалар бар.
<title>...</title>
Документларга исем бирергә тиеш
<body>...</body>
Бу пар теглар документның тән. Анда эченә салынган нәрсә без браузерда күрәбез. Шушы элемент HTML-документта бер мәртәбә очрашырга тиеш.
параметрлар
Мисаллар

<html>
  <head>
    <title>Документның исеме</title>
  </head>
</html>
Документта күрмибез

<html>
  <body background="fon_green.gif" bgcolor="#202020" text="red" link="#ff0000" vlink="#505050" marginheight="30" topmargin="30" leftmargin="40" marginwidth="40">
...
Теләсә нинди текстлар, рәсемнәр һ.б.
...
  </body>
</html>
Карагыз монда

Бүтән меткалар
<!-- ... -->
Аңлатманың меткалары. Браузерда күрмибез. Программалаучыга ярдәм итә.
<base>
Нигез адресы агымдагы документта күрсәтә. Ахыргы тегне юк. Бер яисә ике параметрларның биридә булуы кирәк.
параметрлар
Мисаллар

<html>
  <head>
<!-- Шушы адресы браузерга өчен нигез була. -->
    <base href="http://www.geocities.com/yawz_han/index.html">
    <title>Татар порталы</title>
  </head>
</html>
Документта күрмибез


<link>
Объектлар белән документның үзара бәйләнеш тасвирлана. Баш янында урнаштыра. Ахыргы тегны юк.
Карагыз монда
<meta>
Документның тасвирлау өчен кулланыла. Дөрес индексасыясы өчен бик кирәк. Ахыргы тегне юк.
параметрлар
Мисаллар


<html>
  <head>
<!-- META-инструксыяның беренче груһны. -->
    <meta http-equiv="Refresh" content="5; url=../main_h.html">
    <meta http-equiv="Expires" content="Sat, 26 Jun 1999 17:38:15 GMT">
    <meta http-equiv="Content-type" content="text/html; charset=windows-1251">
<!-- META-инструксыяның икенче груһны. -->
    <meta name="Generator" content="Greenback">
    <meta name="publisher-email" content="yawz_han@yahoo.com">
    <meta name="publisher-URL" content="Minem jort - http://www.watan.narod.ru">
    <meta name="keywords" content="poems, stories, dictionaries, news">
    <meta name="description" content="Personal site">
    <title>META-инструксыяның мисаллары</title>
  </head>
</html>
Карагыз монда

<script> ... </script>
Скрипт билгелә. (махсус телендә язылган кичкенә программа).
параметрлар
<noscript> ... </noscript>
Әгәр script белән браузер эшләми.
Мисаллар
<script language="JavaScript" src="http://watan.narod.ru/scripts/misal.js">
</script>
 Скриптның эше
<script language="JavaScript">
   <noscript>Скриптның ярдәме кабыз.</noscript>
   <!--
window.location="http://watan.narod.ru";
   -->
</script>
 Скриптның эше

watan

Фреймлар

Structure of frame

<html>
  <head>
    <title>Мәсәлән</title>
  </head>
  <frameset cols="265, *">
   <frameset rows="165, *">
   <frame src="topmenu.html" name="menu1">
   <frame src="botmenu.html" name="menu2">
   </frameset>
   <frame src="mainpage.html" name="page">
   <noframes>
Синеке браузер Фреймлар күрсәтми икән
   </noframes>
  </frameset>
</html>
 topmenu.html mainpage.html
botmenu.html

Браузерның тәрәзәсе берничә өлкәседә бүләргә мөмкин. Һәр өлкәседә аерым HTML-документ булачак. Шул мөмкинлеге фрэймлар бирәләр. Шушы тәрәзәседә тәне юк. Body тег урнына frameset тегне кулланылалар.

Мәҗбүри меткалар
<frameset> ... </frameset>
Документның фрейм (тәрәзә) структурасы билгелә. Аларныкы күләмнәре һәм урнашу тәртибе.
параметрлар
<frame> ... </frame>
Frameset эчендә фрэймны һәм аныкы сыйфаты билгелә.
параметрлар
<noframes> ... </noframes>
Әгәр frame белән браузер эшләми.

watan

HTML стиле

Cascade Style Sheet

<html>
  <head>
    <title>Мәсәлән</title>
    <style type="text/css" title="Cool table">
      body {color : white}
      p {color :blue; font-size :12pt; font-family :Arial}
      h1 {color :red; font-size :18pt}
    </style>
  </head>
  <body>
   <h1>Бу шрифт 18pt </h1>
   <h1 style="font-size: 36pt">Бу шрифт 36pt</h1>
   <p>Бу текст зәңгәр һәм 12pt Arial шрифт белән ясаган</p>
   </body>
</html>

Бу шрифт 18pt


Бу шрифт 36pt


Бу текст зәңгәр һәм 12pt Arial шрифт белән ясаган

HTML-документны форматлаштыру өчен махсус шаблоннар кулланырга мөмкин. Шул шаблоны CSS (стильнең каскад җәдвәле) дип аталар. CSS ул HTML-элементларны форматлаштыру өчен кагыйдәләр җыелмасы билгелә. CSSны документта махсус теглар белән куярга мөмкин яки башка тегларга параметр кебек кулланырга мөмкин.
Мәҗбүри меткалар
<style> ... </style>
HTML-документта CSS кую өчен кулланылалар.
параметрлар

watan


© copy right 2004, e-mail : Yawz_han@yahoo.com
Hosted by uCoz